وسواس همیشگی شعر

وسواس همیشگی شعر |شعر و ادبیات در مصاحبه‌های مفتون امینی

گردآوری و تنظیم: سینا عباسی هولاسو

“وسواس همیشگی شعر” گردآوری و تنظیم سینا عباسی هولاسو، کتابی است که به بررسی زندگی، آثار، و اندیشه‌های مفتون امینی، یکی از چهره‌های مهم شعر معاصر ایران، می‌پردازد. این کتاب شامل مصاحبه‌ها، گفتگوها و تحلیل‌هایی است که به تحول شعری و نقش اثرگذار این شاعر در ادبیات ایران اختصاص دارد. آنچه کتاب را برجسته می‌کند، تنوع موضوعات مطرح‌شده و گوناگونی نظرات افراد برجسته‌ای همچون احمد شاملو، رضا براهنی و شمس لنگرودی است که هر کدام به بررسی بخشی از میراث شعری مفتون امینی پرداخته‌اند.

مفتون امینی شاعری بود که از سنت‌های کلاسیک شعر فارسی مانند غزل و قصیده آغاز کرد و در دهه‌های بعد به تدریج به شعر نیمایی و سپس شعر سپید روی آورد. این تحول در شعر او نه‌تنها نشان‌دهنده تسلط و آگاهی‌اش از سنت‌های شعری بود، بلکه گواهی بر روح جستجوگر و بی‌قرار او برای تجربه‌کردن فرم‌ها و سبک‌های جدید در شعر است. او با مجموعه شعرهای اولیه خود، مانند “فصل پنهان“، نشان داد که توانایی دارد شعر فارسی را با فرم‌های نوین ترکیب کند و راهی تازه به روی مخاطبان باز کند.

احمد شاملو در بخشی از کتاب، اشاره می‌کند که کاش شعر را می‌شد رنگی نوشت؛ تعبیری که نشان از تجربه‌گرایی و نگاهی متفاوت به شعر دارد، تجربه‌ای که مفتون امینی با ورود به شعر نیمایی و سپس سپید دنبال کرد. رضا براهنی نیز از مسیری که مفتون امینی طی کرده و از توانایی او در درهم‌آمیزی وزن‌ها و قالب‌های کلاسیک و مدرن سخن می‌گوید، و به این نکته اشاره دارد که او یکی از نخستین شاعران ایرانی بود که توانست به‌ویژه در اوزان ضربی و سیال، آثاری درخشان ارائه کند.

شمس لنگرودی به جنبه‌های دیگر شخصیت و آثار مفتون می‌پردازد؛ او تأکید می‌کند که جوان‌گرایی و نگاه طنزآلود مفتون به شعر، همراه با رندی خاصی که در اشعارش وجود دارد، از ویژگی‌های جذاب شعر اوست. او می‌گوید که مفتون نه‌تنها در شعر نیمایی به جایگاه برجسته‌ای دست یافت، بلکه توانست در اوج دوران این سبک، شعرهایی مانند “توسن” و “کوه سهند” را خلق کند که در تاریخ شعر معاصر ایران جایگاه ویژه‌ای دارند.

“وسواس همیشگی شعر” در واقع یک سفر در مسیر زندگی و خلاقیت هنری مفتون امینی است که طی آن، خواننده با تغییرات و تحولات فکری و هنری این شاعر آشنا می‌شود. از غزل و مثنوی کلاسیک تا شعر نیمایی و سپید، او همواره در حال جستجو و نوآوری بود. این کتاب به خوبی نشان می‌دهد که مفتون امینی، نه‌تنها در حوزه ادبیات کلاسیک و نیمایی، بلکه در شعر سپید نیز به دستاوردهای چشمگیری رسیده است.

برای هر علاقه‌مند به شعر فارسی، این کتاب فرصتی است تا به‌طور عمیق‌تر با روند تحولی یکی از شاعران برجسته معاصر آشنا شود و از زوایای مختلف به بررسی تأثیرگذاری او بر ادبیات معاصر ایران بپردازد.

بخشی از کتاب:

کاش می‌شد شعر را رنگی نوشت. تجربه‌ای که آقای مفتون امینی کرده است…

احمد شاملو

مفتون امینی آدم عجیبی است. چون او از غزل و قصیده و مثنوی شروع کرده و از سال‌های 1342 و 43 تحت‌تأثیر شعر جدید ایران قرار گرفت و مشغول سرودن شعر نیمایی شد و کتابی چاپ کرد به اسم «فصل پنهان» که یکی از بهترین کتاب‌های شعر فارسی است. مفتون امینی که در آغاز کار شاعری‌اش فقط شعر کلاسیک می‌گفت و در غزل و مثنوی از استادان مسلم بود و بعد در دهه‌ی چهل به شعر نیمایی روی آورد و چند نمونه‌ی درخشان به‌ویژه در اوزان ضربی و سیال، تحویل داد، ناگهان در همین چند سال آخر به شعر به اصطلاح سپید روی آورد و با اتکا به حکمت سینه شعرهایی گفت که با بهترین شعرهای سپید امروز برابری می‌کند.

رضا براهنی

کتاب‌های مفتون دوره کامل شعر ایران است، او از غزل شروع کرد و به شعر سپید رسید. او گونه‌های مختلف شعر را تجربه کرد. جوان‌گرایی در شعر از ویژگی‌های جذاب شعر مفتون امینی بود. او تعصبی نداشت و طنز او جالب بود و رندی خاصی داشت که برایم جذاب بود. او از شاعران نیمایی مطرح بود.در سال‌هایی که شعر نیمایی در اوج بود، شعرهای توسن و کوه سهند، از شعرهای معروف آن زمان بود. باید قدردان مفتون باشیم.

شمس لنگرودی